ويژگي‌هاي تسمه نوار نقاله (كانواير)
تسمه نوار نقاله يا كانواير يكي از تجهيزات اساسي در صنايع مختلف است كه براي انتقال مواد، محصولات و كالاها در مسيرهاي مختلف استفاده مي‌شود. اين سيستم‌ها در صنايعي مانند معدن، توليد، كشاورزي، بسته‌بندي، مواد غذايي و بسياري ديگر كاربرد دارند. تسمه نوار نقاله به دليل ويژگي‌هاي خاص خود، توانسته است به يكي از اجزاي حياتي در فرآيندهاي صنعتي تبديل شود. در اين مقاله به بررسي ويژگي‌هاي مهم تسمه نوار نقاله مي‌پردازيم.
۱. جنس تسمه نوار نقاله
جنس تسمه نوار نقاله يكي از مهم‌ترين ويژگي‌هايي است كه عملكرد و كارايي آن را تعيين مي‌كند. تسمه‌ها از مواد مختلفي ساخته مي‌شوند كه هر كدام براي كاربردهاي خاصي مناسب هستند. برخي از رايج‌ترين مواد مورد استفاده در ساخت تسمه نوار نقاله عبارتند از:
الف. لاستيك (Rubber)
مقاومت در برابر سايش: تسمه‌هاي لاستيكي به دليل مقاومت بالايي كه در برابر سايش دارند، براي انتقال مواد سخت و ساينده مانند سنگ، شن و ماسه ايده‌آل هستند.
انعطاف‌پذيري: لاستيك انعطاف‌پذيري بالايي دارد كه باعث مي‌شود تسمه بتواند به راحتي به دور غلتك‌ها بچرخد و در مسيرهاي مختلف حركت كند.
مقاومت در برابر حرارت: برخي تسمه‌هاي لاستيكي با مقاومت حرارتي بالا ساخته مي‌شوند كه براي انتقال مواد داغ مانند سيمان يا آسفالت مناسب هستند.
مقاومت در برابر مواد شيميايي: تسمه‌هاي لاستيكي مي‌توانند در برابر برخي مواد شيميايي مقاومت كنند، اما بسته به نوع مواد شيميايي، ممكن است نياز به پوشش‌هاي خاص داشته باشند.
ب. پلي اورتان (Polyurethane)
مقاومت در برابر سايش و پارگي: تسمه‌هاي پلي اورتان مقاومت بالايي در برابر سايش و پارگي دارند و براي انتقال مواد با لبه‌هاي تيز مناسب هستند.
ضد باكتري و بهداشتي: پلي اورتان به دليل سطح صاف و غير متخلخل، براي صنايع غذايي و دارويي كه نياز به رعايت استانداردهاي بهداشتي دارند، مناسب است.
مقاومت در برابر روغن و چربي: اين تسمه‌ها در برابر روغن و چربي مقاومت خوبي دارند و براي صنايعي كه با مواد چرب سر و كار دارند، ايده‌آل هستند.
ج. PVC (پلي وينيل كلرايد)
سبكي و انعطاف‌پذيري: تسمه‌هاي PVC سبك و انعطاف‌پذير هستند و براي انتقال مواد سبك مانند بسته‌بندي، كاغذ و پلاستيك مناسبند.
مقاومت در برابر رطوبت: PVC مقاومت خوبي در برابر رطوبت دارد و براي محيط‌هاي مرطوب مناسب است.
مقاومت در برابر مواد شيميايي: اين تسمه‌ها در برابر برخي مواد شيميايي مقاومت خوبي دارند، اما در برابر حلال‌هاي قوي ممكن است آسيب ببينند.
د. فولاد (Steel)
مقاومت در برابر حرارت و فشار: تسمه‌هاي فولادي براي انتقال مواد بسيار سنگين و در شرايط حرارتي بالا مناسب هستند.
طول عمر بالا: فولاد مقاومت بالايي در برابر سايش و پارگي دارد و طول عمر بالايي را براي تسمه فراهم مي‌كند.
قابليت تحمل بارهاي سنگين: اين تسمه‌ها مي‌توانند بارهاي بسيار سنگين را تحمل كنند و براي صنايع معدني و سنگين مناسب هستند.
۲. ساختار تسمه نوار نقاله
ساختار تسمه نوار نقاله به گونه‌اي طراحي شده است كه بتواند بارهاي مختلف را تحمل كند و در عين حال انعطاف‌پذيري لازم را براي حركت در مسيرهاي مختلف داشته باشد. ساختار تسمه معمولاً از چند لايه تشكيل شده است:
الف. لايه رويه (Top Cover)
لايه رويه مستقيماً با مواد در تماس است و بايد مقاومت بالايي در برابر سايش، حرارت و مواد شيميايي داشته باشد. جنس اين لايه بسته به نوع كاربرد مي‌تواند از لاستيك، پلي اورتان يا PVC باشد.
ب. لايه زيرين (Bottom Cover)
لايه زيرين با غلتك‌ها و قرقره‌ها در تماس است و بايد مقاومت خوبي در برابر سايش و اصطكاك داشته باشد. اين لايه نيز مي‌تواند از مواد مختلفي ساخته شود.
ج. لايه تقويت كننده (Carcass)
لايه تقويت كننده وظيفه تحمل بار و مقاومت در برابر كشش را بر عهده دارد. اين لايه معمولاً از الياف مصنوعي مانند پلي استر، نايلون يا فولاد ساخته مي‌شود. الياف فولادي براي تسمه‌هايي كه بارهاي بسيار سنگين را تحمل مي‌كنند، استفاده مي‌شوند.
د. لايه چسباننده (Adhesive Layer)
اين لايه بين لايه‌هاي مختلف تسمه قرار مي‌گيرد و وظيفه اتصال محكم لايه‌ها به يكديگر را بر عهده دارد. كيفيت اين لايه بر طول عمر و عملكرد تسمه تأثير مستقيم دارد.
۳. انواع تسمه نوار نقاله
تسمه نوار نقاله در انواع مختلفي طراحي و توليد مي‌شود كه هر كدام براي كاربردهاي خاصي مناسب هستند. برخي از رايج‌ترين انواع تسمه نوار نقاله عبارتند از:
الف. تسمه نوار نقاله مسطح (Flat Belt)
اين نوع تسمه براي انتقال مواد در مسيرهاي مستقيم و بدون شيب استفاده مي‌شود. تسمه‌هاي مسطح براي انتقال مواد سبك تا متوسط مناسب هستند.
ب. تسمه نوار نقاله شياردار (Cleated Belt)
تسمه‌هاي شياردار داراي برجستگي‌هايي هستند كه از ريزش مواد در هنگام انتقال در شيب‌هاي تند جلوگيري مي‌كنند. اين نوع تسمه براي انتقال مواد در شيب‌هاي زياد مناسب است.
ج. تسمه نوار نقاله مدولار (Modular Belt)
تسمه‌هاي مدولار از قطعات پلاستيكي به هم پيوسته تشكيل شده‌اند كه انعطاف‌پذيري بالايي دارند و براي انتقال مواد در مسيرهاي پيچيده مناسب هستند. اين تسمه‌ها به راحتي تميز مي‌شوند و براي صنايع غذايي و دارويي ايده‌آل هستند.
د. تسمه نوار نقاله زنجيره‌اي (Chain Belt)
تسمه‌هاي زنجيره‌اي از قطعات فلزي به هم پيوسته تشكيل شده‌اند كه مقاومت بالايي در برابر حرارت و فشار دارند. اين تسمه‌ها براي انتقال مواد بسيار سنگين و در شرايط حرارتي بالا مناسب هستند.
ه. تسمه نوار نقاله توري‌دار (Wire Mesh Belt)
تسمه‌هاي توري‌دار از شبكه‌هاي فلزي ساخته شده‌اند كه امكان عبور هوا و مايعات را فراهم مي‌كنند. اين تسمه‌ها براي فرآيندهاي خشك‌كردن، خنك‌كردن و پخت مناسب هستند.
۴. ويژگي‌هاي عملكردي تسمه نوار نقاله
تسمه نوار نقاله بايد داراي ويژگي‌هاي عملكردي خاصي باشد تا بتواند به طور موثر در فرآيندهاي صنعتي استفاده شود. برخي از اين ويژگي‌ها عبارتند از:
الف. مقاومت در برابر سايش
تسمه نوار نقاله بايد مقاومت بالايي در برابر سايش داشته باشد، به ويژه در صنايعي كه با مواد سخت و ساينده سر و كار دارند. اين ويژگي باعث افزايش طول عمر تسمه و كاهش هزينه‌هاي تعمير و نگهداري مي‌شود.
ب. مقاومت در برابر كشش
تسمه بايد بتواند بارهاي سنگين را بدون پارگي يا تغيير شكل تحمل كند. لايه تقويت كننده در تسمه نقش مهمي در مقاومت در برابر كشش دارد.
ج. انعطاف‌پذيري
تسمه بايد انعطاف‌پذيري لازم را براي حركت در مسيرهاي مختلف و چرخش به دور غلتك‌ها داشته باشد. انعطاف‌پذيري بالا باعث كاهش اصطكاك و افزايش كارايي سيستم مي‌شود.
نتيجه‌گيري
تسمه نوار نقاله يكي از اجزاي اساسي در سيستم‌هاي انتقال مواد است كه با توجه به جنس، ساختار و ويژگي‌هاي عملكردي خود، در صنايع مختلف كاربرد دارد. انتخاب تسمه مناسب براي هر كاربرد، نياز به بررسي دقيق شرايط محيطي، نوع مواد انتقالي و ويژگي‌هاي مورد نياز دارد. با توجه به اهميت تسمه نوار نقاله در فرآيندهاي صنعتي، نگهداري و تعمير منظم آن براي افزايش طول عمر و كارايي سيستم بسيار مهم است.
برچسب: ،